جای زیادی برای فارغ التحصیلان جغرافیا در قوانین استخدامی وجود ندارد - گیگابلاگ

دکتر شیرین محمدخان در گفت وگو با خبرنگاران با بیان این که آن چه در دانشکده جغرافیا تدریس می گردد، چه از نظر سرفصل های درسی و چه از لحاظ متدهای تدریس، همانی است که در دانشگاه های خارجی روی می دهد، اظهار کرد: البته نمی توانم بگویم آموزش هایی که داده می گردد، کاملا مطابق با احتیاجهای بازار کار است؛ اما بزرگترین مسئله ای که وجود دارد، این است که بازار کار نیز پذیرش کاملی از فارغ التحصیلان جغرافیا ندارد که مهمترین دلیل آن عدم شناخت کافی از توانمندی های این رشته است.

وی اضافه کرد: البته ما به عنوان دانشگاه نیز وظیفه داریم توانمندی های جغرافیا را به جامعه نشان دهیم. یکی از مسائلی که کل دانشگاه با آن روبرو است، این است که حلقه اتصالی بین دانشگاه و جامعه یا صنعت در بسیاری از موارد یا کمرنگ شده یا وجود ندارد. مثلا در سیلی که ابتدای سال رخ داد، حلقه مفقوده بین دانشگاه و جامعه باعث شد مسائلی برای جامعه به وجود بیاید؛ مسائلی که دانشگاه به سادگی می توانست آن را حل و یا از بروز آن جلوگیری کند. در بسیاری مواقع با یک جمله ساده می توان جلوی مسائل بزرگ را گرفت.

کوشش های دانشگاه تهران برای انتقال علم به جامعه

معاون پژوهشی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران درباره فعالیت های دانشگاه تهران در راستای شناساندن علوم به مردم، گفت: دانشگاه تهران در کوشش است تا علمی را که به صورت آکادمیک در دانشگاه وجود دارد، به زبان ساده و مردمی به جامعه منتقل کند. در دانشکده جغرافیا نیز اقداماتی در این خصوص صورت گرفته تا جامعه بتواند بیشترین استفاده را از علم تولیدشده در دانشگاه ببرد.

محمدخان ادامه داد: یکی از اولین کارهایی که در این راستا انجام شد و دانشکده جغرافیا نیز در این فعالیت حضور داشت، برگزاری سلسله نشست هایی با موضوع گرمایش جهانی بود. یکی از معضلات دهه های آینده گرمایش جهانی خواهد بود و کشور ما نیز بسیار از این موضوع متاثر خواهد شد که مسلما با دانستن مسائل مرتبط به آن می توان برنامه ریزی های بهتری را برای مردم رقم زد.

این استاد جغرافیای طبیعی درباره تاثیرات سیاسی گرمایش جهانی، گفت: در ارتباط با گرمایش جهانی کنوانسیون هایی در جریان است و کشور ما نیز باید به عضویت این کنوانسیون ها درآید و قراردادهایی را امضا کند. اگر نتوانیم مباحث مرتبط با گرمایش جهانی را درست به بدنه جامعه یا دولت انتقال دهیم، ممکن است وارد قراردادهایی بشویم که به ضرر ما باشد. ما سه همایش برگزار کردیم که به سبک معمول همایش هایی که برگزار می شوند، نبودند. ما می خواستیم به زبان ساده تر مباحث علمی را بیان کنیم.

وی اضافه کرد: در این همایش از نمایندگان دولت و مجلس و NGO ها دعوت کردیم و تا جایی که می شد به زبان ساده در سه هفته متوالی درباره گرمایش جهانی و تاثیرات داخلی و خارجی کنوانسیون های مرتبط با آن صحبت کردیم. معمولا همایش ها به این شکل است که دانشگاهیان با نشست هایی به تبادل تجربیات خود می پردازند که اتفاقا برگزاری چنین همایش هایی لازم و لازم است؛ اما این نشست را به این اختصاص دادیم که علم موجود در دانشگاه را به جایی که احتیاج است، انتقال دهیم. این همایش ها اواخر سال گذشته برگزار گردید.

محمدخان در پاسخ به سوالی درباره دستاوردهای این همایش ها، گفت: مسائلی همچون تشکیل کارگروه آنالیز سیلاب به دستور رییس جمهور را می توان نشانه ای دانست که جامعه نیز به همین نتیجه رسیده است.

تعداد دانشجویانی که با علاقه جغرافیا را انتخاب نموده اند، زیاد نیست

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با ابراز تاسف از این که تعداد دانشجوهایی که از روی علاقه رشته جغرافیا را انتخاب کردند، زیاد نیست، اضافه کرد: به نظر من این موضوع دو دلیل عمده دارد؛ اولین دلیل آن خود کنکور است که تا حد زیادی تعیین می نماید داوطلبان چه رشته ای را انتخاب نمایند. دلیل دوم این است که دانشجویان چندان با رشته ها آشنا نیستند. قطعا بسیاری از داوطلبان با شناخت درست از رشته جغرافیا به آن علاقه مند خواهند شد.

این استاد دانشگاه در پاسخ به سوالی درباره میزان تفاوت جغرافیای تدریس شده در دوران مدرسه و جغرافیا در دوره دانشگاه، گفت: جغرافیای دوران مدرسه با جغرافیایی که در دانشگاه تدریس می گردد، تفاوت زیادی دارد. جغرافیای مدرسه صرفا موقعیت کوه و رود و ... را تعیین می نماید. جغرافیایی که در دانشگاه تدریس می گردد، چهار گرایش طبیعی (ژئومورفولوژی و اقلیم شناسی)، انسانی(برنامه ریزی شهری و روستایی)، GIS و سنجش از دور و سیاسی دارد که به صورت تخصصی در رابطه با موارد مختلفی بحث می نمایند. ارتباطاتی میان مولفان کتاب های درسی و استادان دانشگاه وجود دارد. مولفان در نشست های ما حضور دارند و از دانشگاهیان نیز برای شرکت در جلسات مولفان دعوت می گردد، ولی موضوع این است که بیش از این هم نمی گردد کتاب های مدرسه با شرایط دروس دانشگاه تالیف گردد. فکر می کنم راه دیگری به جز تغییر کتاب های درسی باید برای آشنایی دانش آموزان با رشته جغرافیا وجود داشته باشد.

محمدخان ادامه داد: من فکر می کنم این مشکل فقط مربوط به جغرافیا نیست. به نظر من دانش آموزان با بسیاری از رشته های تحصیلی در دوران مدرسه آشنا نمی شوند. امروزه بسیاری از دانش آموزان می خواهند پزشکی یا حقوق بخوانند، ولی صرفا از آن اسمی شنیده اند و پوسته ظاهری آن را مد نظر قرار داده اند.

معاون پژوهشی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران با تاکید بر این که دانشجویان باید مهارت بیشتری کسب نمایند، گفت: بسیاری از استادان که شاید قبلا به مسائل کاربردی علاقه ای نداشتند و معتقد بودند که باید بر روی مرزهای دانش حرکت کرد، اکنون به این نتیجه رسیده اند که دانشجویان باید مهارت بیشتری کسب نموده و بر روی مسائل کاربردی نیز تمرکز نمایند.

اخیرا همه فشار بر روی دانشگاه و اساتید متمرکز شده

وی درباره تغییرات ایجاد شده در برنامه آموزشی رشته جغرافیا، گفت: ما چندین کارگروه را با همکارانمان تشکیل دادیم و عناوین جدیدی را برای ژئومورفولوژی و اقلیم شناسی در مقاطع مختلف تالیف کردیم؛ علاوه بر آن، تعدادی از سرفصل های دروس قبلی را هم تغییر دادیم تا دانشجویان را به سوی کسب مهارت بیشتر سوق دهیم. اما از قلم نیاندازید که ما هر قدر کوشش کنیم، فقط می توانیم سرنخ ها را به دانشجویان بدهیم. دانشجویان هستند که باید این سرنخ ها را بگیرند و به سمت کسب مهارت های بیشتر پیش بروند. خیلی وقت ها در کلاس ها دانشجویان می گویند حالا چرا آن قدر سخت می گیرید. فکر می کنم اخیرا همه فشار بر روی دانشگاه و اساتید متمرکز شده، در صورتی که دانشجویان هم باید کوشش بیشتری نمایند.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد: ما دانشجویان خوبی داریم، اما میزان متوسط کوشش دانشجویان در سال های اخیر کم شده است. هر ترمی که من سر کلاس می روم، می بینم به طور محسوس کوشش دانشجویان برای درس خواندن کاهش یافته است. مسلما این موضوع برای ما خیلی مهم است که باید توسط متخصصین امر آنالیز گردد.

محمدخان با اشاره به پروژه هایی که سازمان های مختلف به جغرافیدانان واگذار می نمایند، گفت: وضعیت پروژه ها خوب است و فکر می کنم همکاران من پروژه های خوب و کاربردی ای در دست دارند. از لحاظ ریالی هم این پروژه ها قابل توجه هستند. بعضی دانشجویان هم در این پروژه ها همکاری می نمایند. شهرداری ها و بنیاد مسکن، وزارت نیرو، بانک ها، استانداری ها، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان جنگل ها و... پروژه های زیادی با همکاران ما داشتند، ولی فکر می کنم باید این همکاری ها بیش از این باشد.

در قوانین استخدامی جای زیادی برای فارغ التحصیلان جغرافیا دیده نشده است

این استاد جغرافیا در پاسخ به سوالی درباره میزان به کارگیری فارغ التحصیلان جغرافیا در نهادهایی که فعالیت هایشان به جغرافیا مرتبط است، گفت: متاسفانه در قوانین استخدامی جای زیادی برای فارغ التحصیلان جغرافیا دیده نشده است. این موضوع در جلساتی که نمایندگان مجلس حضور داشتند، هم از سوی دانشجویان و هم از سوی استادان مطرح شد. این رشته احتیاج به تبلیغاتی دارد که توانمندی های آن به متولیان کسب و کار شناسانده گردد. به نظرم یکی از راه های شناساندن توانمندی های جغرافیدانان این است که استادان به عنوان مشاور در دستگاه های مختلف کار نمایند. مشاوره و ارتباط مستمر می تواند جنبه های مختلفی از علم را برای دستگاه تعیین کند.

وی درباره ارتباطات بین المللی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران گفت: ما با حداقل پنج دانشگاه خارجی تفاهم نامه هایی داریم که حول محور آن ها فعالیت هایی انجام می گردد؛ یعنی این تفاهم نامه ها صوری نیست. علاوه بر آن برنامه آموزشی ای با دانشگاه لوند سوئد داریم که طی آن دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد بخشی از کار خود را در ایران و بخشی دیگر را در سوئد انجام می دهند. شرایط تحصیل در این دوره ها در سایت دانشکده جغرافیا موجود است. دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران از نظر رتبه بین المللی کیو اس، سال گذشته دارای صندلی 150 تا 200 بود و این صندلی از صندلی دانشکده های جغرافیای بسیاری از دانشگاه های اروپایی و آمریکایی نیز بهتر است. این رتبه بیانگر این است که فعالیت های خوبی در عرصه بین المللی داشته ایم. طبیعتا تحریم ها تاثیر گذاشته، اما این تاثیرات باعث نشده که کار خود را متوقف کنیم.

محمدخان درباره مهارت های مورد احتیاج دانشجویان جغرافیا گفت: دانشجویان بسته به رشته خود باید مهارت های مختلفی را کسب نمایند؛ مثلا کار در آزمایشگاه، کار با نرم افزارها و فعالیت در طبیعت را کاملا یاد بگیرند. اگر کسی در این سه حیطه عملکرد مناسب داشته باشد، در بخش های دیگر آکادمیک هم می تواند پیروز باشد.

معاون پژوهشی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران در سرانجام با بیان این که بعضی دانشجویان به دنبال ادامه تحصیل در خارج از کشور هستند و بعضی دیگر نیز در ایران ادامه تحصیل می دهند، گفت: بعضی فارغ التحصیلان به دنبال راه اندازی شرکت های دانش بنیان رفته اند، دانشگاه حمایت هایی از این دانشجویان داشته؛ مثلا استارتاپ ویکندهایی به همین دلیل برگزار گردیده یا خواهد شد. بدین منظور در آبان ماه سال جاری در دانشکده جغرافیا اولین رویداد استارتاپی جغرافیایی برگزار می گردد که فرصت خوبی است که دانشجویان مهارت های خود را به بازار کار نشان دهند.