نخستین کاروانسرای مرکز، اقامتگاه تجار میوه - گیگابلاگ

خبرنگاران- ابوذر چهل امیرانی: به گفته یکی از تاریخ پژوهان ایرانی، تهران دست کم از قرن پنجم به داشتن میوه و محصولات باغی مشهور بوده و پای بازرگان ها و کاروان ها به آن باز شده بود.

قصه های خواندنی تهران را اینجا ببینید

داریوش شهبازی شرح می دهد: این شهر پیش از سال 961قمری که حصاری به فرمان شاه صفوی به گرد آن بنا گردد، باید مکان هایی مناسب (کاروانسرا) برای ورود و خروج چهارپایان و حمل محصولات باغی داشت. با این وجود هیچ سندی از وجود آنها نیست و آن کاروانسراها به شرط وجود، عمارت هایی نبوده اند که در دوره های بعد باقی و پایدار بمانند. بنابراین اولین بنایی که پس از محصور شدن تهران در دوران سلطنت شاه تهماسب با این کارکرد ساخته شد، کاروانسرای احمد کور بود که باید آن را نخستین کاروانسرای تهران نامید.

احمد کور از اکابر تهرانی و مورد توجه شاه تهماسب بوده که 2کاروانسرا در نزدیکی هم و عمارت های دیگری در تهران ساخته است. البته در 2نقشه که اتباع روس از تهران کشیده اند، نام و اثری از این کاروانسراها دیده نمی گردد، اما در نقشه میرزا عبدالغفار اصفهانی معروف به نجم الدوله منجم و معلم ریاضی مدرسه دارالفنون که سال 1309قمری ترسیم نموده، محل کاروانسرا تعیین است، اما نام احمد کور روی آن دیده نمی گردد.

با این وجود، این کاروانسراها در نقشه آگوست کارل کرژیژ معروف به مسیو کرشیش آموزگار توپخانه در دارالفنون قابل مشاهده است. کرشیش این نقشه را که به نخستین نقشه دارالخلافه تهران مشهور است، سال1237 با همکاری چندنفر از شاگردانش تهیه و یکی از این کاروانسراها را در محدوده محله چال میدان و دیگری را در محله عودلاجان تعیین نموده است.

به گفته شهبازی، کاروانسراهای احمد کور در عصر قاجار از بین رفته و اراضی آنها در ساخت وسازهای محله بازار به فضاهای دیگر تبدیل شده است.

در نقشه ها و اسناد تاریخ تهران هم، از عمارت های احمد کور از جمله بازارچه در شرق گذر پولک یاد شده که همه آنها از میان رفته و اکنون نامی از آنها برجا مانده است.