حقایق جالب درباره گنبدکاووس - گیگابلاگ

شهرستان گنبدکاووس یا گنبد قابوس که درگذشته جرجان خوانده می شده، یکی از شهرهای زیبای شمال کشور و جاهای دیدنی استان گلستان است که جمعیتی برابر با 235,789 نفر دارد. حدود 50 درصد از ساکنان این شهرستان را اهل سنت تشکیل می دهند. یکی از بناهای زیبای شهرستان گنبدکاووس، برج گنبد قابوس است که یکی از کهن ترین برج مقبره های ایران است. این بنا در سال 375 هجری خورشیدی در زمان پادشاهی کاووس پور وشمگیر در شهر گنبدکاووس که مرکز پادشاهان آل زیار آن دیار بوده، بنا شده است.

در این مطلب به سراغ حقایق جالب در رابطه با شهرستان گنبدکاووس رفته ایم. با ما همراه باشید تا با حقایق این شهر بیشتر آشنا شوید:

1. پیشینه تمدن این ناحیه به پنج تا 6 هزار سال پیش می رسد. علاوه بر آثار ارزشمندی که در کاوش های باستان شناسی منطقه پیدا شده است، دانشمندان بسیاری در این منطقه زندگی نموده اند که از جمله آن ها می توان به عنصرالمعالی کیکاووس و عبدالقادر جرجانی اشاره نمود.

2. منطقه گنبدکاووس در علم پزشکی دانشمندان بزرگی را به دنیای پزشکی تحویل داده است. دو تن از معروف ترین پزشکان ایران و دنیا، ابوسهل مسیحی و سید اسماعیل (حکیم) جرجانی صاحب دایره المعارف ذخیره خوارزمشاهی از این خاک بوده اند.

3. برج گنبد قابوس بنای تاریخی سده چهارم است که در این شهر قرار گرفته است که معماری آن به شیوه رازی است.

4. گنبد قابوس بلندترین برج تمام آجری دنیا است که بر فراز تپه ای خاکی که 15 متر از زمین بلندتر است قرار گرفته است. ارتفاع بنا به همراه پی آن حدود 72 متر است.

5. کاووس فرزند وشمگیر فرزند زیار دیلمی نامور به شمس المعالی در گنبد قابوس مدفون شده است. قابوس بن وشمگیر نخستین پادشاه دیلم لیلی بن نعمان بود که در روزگار نصر پسر احمد سامانی بر نیشابور حکومت می کرد.

6. کاووس پسر وشمیگر در هنر و ادب هم دستی داشت و در خوشنویسی به زبان های فارسی و عربی یکی از هنرمندان برجسته زمان خود بود، ولی از سویی در بسیاری از منابع به این موضوع اشاره شده که بسیار سنگدل بوده است، دهخدا در واژه نامه خود درباره او می نویسد:

کاووس مردی درشت خو و بی گذشت و باخشم بود که به آسانی دستور کشتن می داد و به اندک بدگمانی دست به کشتن هر بی گناهی می زد.

7. وشم در لغت نامه به معنای بلدرچین و وشمگیر به معنای شکارچی بلدرچین است، این لقب به بسیاری از پادشاهان آن موقع داده می شده است و اگر پادشاهی در شکار بلدرچین مهارت خاصی داشت، لقب وشمگیر به او داده می شد.

8. پی سازی بنای گنبدکاووس از زمین سفت شروع و تا بلندای 15 متری با آجر و مصالح مثل خاک ساروجی ساخته شده است. درون پای بست سردابی وجود داشته که پاکار تاق آن هنوز سالم است، ولی بر اثر کاوش های پیاپی کاوشگران که در پی گنج بوده اند، آثاری از کف سرداب باقی نمانده است.

9. بدنه گرد بیرونی گنبد دارای 15 ترک است، این ترک ها که در سمت های آن به فاصله های برابر از یکدیگر قرار دارند، از پای بست بنا شروع و تا زیر سقف گنبدی ادامه می یابد.

10. در زیر گنبد مخروطی بنا، دورتادور ساختمان نگاره هایی به خط کوفی بنایی وجود دارد که از عباراتی مثل بسم الله الرحمن الرحیم، الامیر شمس المعالی، سنة سبع و تسعین در نوشتن آن ها استفاده شده است.

11. گنبد قابوس در سی وششمین همایش یونسکو به عنوان میراث دنیای به ثبت رسید.

12. از دیگر جاذبه های شهرستان گنبدکاووس می توان به سد گلستان اشاره نمود. این سد در حدود 12 کیلومتری شمال شرقی گنبدکاووس روی رودخانه گرگان احداث شده است و از نوع سدهای خاکی همگن است.

13. یکی دیگر از جاذبه های طبیعی شهرستان گنبدکاووس، تالاب آلماگل در 55 کیلومتری شهرستان است که در ضلع شمالی جاده گرگان واقع شده است. این تالاب مساحتی برابر با 207 هکتار دارد و عمق آن از یک تا سه متر فرق دارد. آلماگل در زبان محلی به معنای دریاچه سیب است.

14. جرجان از شهرهای قدیمی بوده و در سال 98 هجری قمری یزید بن سهلب عرب این شهر را تصرف نموده و خرابی هایی در حین جنگ وارد نموده است گرچه بعدها بازسازی شده، ولی در اثر تهاجم تیموریان و مغول ها عظمت و آبادانی آن از بین رفته است. علاوه بر شهر جرجان، دیوار دفاعی گرگان (اسکندر) که مربوط به دوره ساسانیان بوده است. از آثار تاریخی و ارزشمندی است که از قسمت شمال و شمال شرقی شهرستان عبور می نماید.

15. از دیگر آثار تاریخی و مذهبی این شهرستان زیارتگاه امامزاده یحیی بن زید نوه امام زین العابدین (ع) است که دارای بنای بزرگ و محوطه ای وسیع و رواق آینه کاری شده است. از اثر تاریخی ارزشمند این زیارتگاه وجود محراب و گچ بری های اجرا شده مربوط به دوره سلجوقی در جوار ضریح مطهر آن امام است و این مقبره در نزدیکی شهر تاریخی جرجان در جنوب غربی شهر گنبدکاووس فعلی است.