طباطبایی نظریه ایران شهری را به یک نظریه علمی تبدیل کرد - گیگابلاگ

پاپی اضافه نمود: هرچهره ماندگاری جاودانگی قلم خود را از همین دوپاره ­گی از شخصیت اقتباس می ­کند که طباطبایی ­کاملاً چنین ویژگی ­هایی را در ازمنه های دنیای تفکر تجربه کرده ­اند. به طورحتم طباطبایی را می ­توان یک شخصیت علمی - عملی نامید به طوری که درقلم وی یک شیوه­ پراگماتیسم(عمل گرایی) وجود دارد که این پراگماتیسم بودن درمقابلِ دگماتیسم موجود درجامعه می ­ایستد.

این نویسنده درباره زندگی زنده یاد طباطبایی گفت: زندگی شخصی و زندگی قلم طباطبایی یک فرآیند واحد را طی می ­کنند و کاملاً با هم متوازن هستند. اگرچه خیلی از شخصیّت های علمی و فلاسفه چند شخصیتی هستند و می ­توان دربافتِ شخصیّت و ساختِ اندیشه آن ها نوعی پلی فونیک(چندصدایی) را ملاحظه کرد اما طباطبایی با این که در فکر و اندیشه چند صدایی است ولی این چند صدایی ریشه دریک عالم واحد و فرآرونده دارد و پی آمد این تفکر روندگی درمسیر بالندگی است.

پاپی با اشاره به نظریه ایرانشهری گفت: طباطبایی تئوری ایرانشهری را از خواجه نظام الملک اقتباس و وام می ­گیرد به طوری که او قائل به یک روح فرهنگی فراگیر برای مجموعه ایران است. اندیشه ایرانشهری بر دو محور ِشاه آرمانی و به هم برآمدگی یا وحدت دین و دولت پایدار است. برابر اصول اندیشه ایرانشهری شخص شاه خدای روی زمین است اما در اندیشه سیاسی پادشاه به لحاظ این که دارای فرّه ایزدی است خود عین شریعت است. وی براین عین شریعت و نه مجری آن بودن شاه آرمانی تأکید مؤکد دارد که دراین راستا و درمحور اصلی اندیشه سیاسی ایرانشهری وحدت پادشاهی و دیانت دو عنصر مهمند که شکل و شمایل می ­گیرند.

نظریه ایرانشهر یک نظریه آرکائیک است که از جانب این فیلسوف به نظریه ای آکادمیک تبدیل می­ گردد به طوری که ایران زمین می ­تواند یک آرکائیک محض باشد که سرزمین همه ایرانی هاست و همه مردم عامه و خاص در ازمنه های تاریخ درآن زیست کرده­ اند اما این ایران زمین احتیاج به یک تکثر فکر داشت تا که بتواند خودش را در صبغه ای آکادمیک نشان دهد که دکتر طباطبایی این کار را به انجام و پایان رساند.

به گفته او، تردیدی نیست که طباطبایی یکی از مُتفکرین صاحب نام معاصر در ایران درحوزه اندیشه سیاسی است و این مهم برکسی مستور نیست و اندیشه سیاسی نه تنها بر اندیشه های خُرد و کلان دنیای سیاست محاط دارد بلکه هر نشانه طبیعی واجتماعی و حتا فرهنگ عامه و کارناوال مردم را هم به خوبی بررسی می ­کند.

پاپی اضافه نمود: مهم ترین مسئله پرداختن به سه بُعد مهمِ دوران اندیشه ورزی این فیلسوف و پژوهشگر فلسفه و تاریخ است که به سه بخش طباطبایی جوان، میانسال و پیر تقسیم می ­گردد زیرا که دراین سه دوره از عمر این مُتفکر ما با فرگشت فکری-علمی قابل ملاحظه ای مواجهه داریم که به نوبه خود قابلِ تأمل و پراهمیت و هویت نشان می ­دهد.

پاپی درباره سیر تکاملی اندیشه طباطبایی و اهمیت آثار آن توضیح داد: این فیلسوف تا واپسین روزهای حیاتش درگسترش، تداوم و بقای فکر، فرهنگ، دانش و بینش درحالِ اندیشه ورزی و اندیشه پروری بود و آثاراین متفکر را می ­توان به دو دوره تقسیم نمود. دوره نخست حاوی آثاری است که در دهه 60 و 70تهیه و نگاشته که در این دوره سه کتاب تاریخ اندیشه سیاسی درایران، زوال اندیشه سیاسی در ایران و خواجه نظام الملک را می ­نویسد و تِم یا درون مایه و حتی درون پایه این آثاراغلب از رویکردی متن گرا برخوردار شده به طوری که ما دراین آثار با نوعی خودبسندگی متون و کشف منطق درونی میان متن های مختلف نیز تصادم داریم و دریک کلام مفهوم کلی و کلیدی این آثاردر این دوره زوال است که ویژگی اندیشه است. دوره دوم نیز متشکل از سه رساله به توضیح دیباچه ای برنظریه انحطاط، مکتب تبریز و حکومت قانون درایران در دهه 80 می ­گردد که دراین دوره پژوهشگر از رویکردی زمینه گرا برخوردار است به طوری که فهم متون دربستر تاریخی بر مبنای زمینه های ایدئولوژیک و تاریخی درونی هردوره است و مفهوم کلی و کلیدی این دوره نیز انحطاط است که ویژگی تمدن است.

این نویسنده مطرح کرد: سیدجواد طباطبایی دانش آموخته اروپا بود و از سویی دیگر هم استاد دانشگاه بود و هم یک پژوهشگر ایرانی در زمینه فلسفه، تاریخ و سیاست محسوب می ­شد که این چندگانگی فکر و اندیشه خود عاملی است که جایگاه وی را تثبیت می ­کند. من اعتقاد دارم که طباطبایی فلسفه، تاریخ و سیاست را به مانند یک مثلث متساوی الاضلاع ترسیم می ­کند که اضلاع آن با هم برابر و مساوی اند و با یاری هم می­ توانند درپالندگی و بالندگی، زبان، فرهنگ و تاریخ یک سرزمین یاریی بایسته و شایسته را به منصه ظهور برسانند.

عابدین پاپی (آرام) گفت: طباطبایی دارای دو ویژگی مهم است: یکی پایگاه اجتماعی اوست که این پایگاه ریشه درنوع تفکر و ژانر فلسفی -علمی او دارد و دو دیگر، جایگاه اخلاقی و فلسفی آن است که فکر می ­کنم فلسفه اخلاق و اخلاق فلسفی قلم طباطبایی برای همواره پُرجایگاه است و نکته مهم تر توجه به دوگُفتمان ملی گرایی و اومانیسم است که درقلم و کتاب های ایشان به عینه دیده می ­شوند و علاقه و عُلقه طباطبایی به دنیا شمولی و حلقه لوئی آلتوسر فیلسوف مارکسیست و فرانسوا شاتله فیلسوف هگلی مارکسی و خودِ اندیشه های هگل و مارکس از مهم ترین عواملی است که برجایگاه علمی و پایگاه عملی این فیلسوف درهمه ازمنه ها مهر تأیید می ­زند.