همه مواردی که پدر و مادرها برای گذر از دوران کرونایی باید بدانند - گیگابلاگ

به گزارش خبرنگار ، شادی، دختربچه ای هشت ساله که دومین سال زندگی تحصیلی اش را سپری می کرد و مادرش در مورد بحران این روزهایش این طور می گفت: به جز شادی، دو بچه دیگه هم دارم، امّا انقدری که شادی تو این روزا وقتو انرژی منو میگیره خواهر و برادرش این طور نیستن. قبل از این شرایط و آنلاین شدن درسای مدرسه شون، همین طوری وقت و انرژی منو میگرفت حالا که دیگه خیلی بدتر شده. بیشتر مشکل و جر و بحثای منو باباش هم به خاطر درس و بهانه های شادی هستش.

شیوا، خواهر عظیمتر شادی در ادامه صحبت های مادرش گفت: من الان دوازدهم هستم. تموم کلاسامون آنلاین برگزار میشه و حجم درسامون به قدری زیاده که واقعن وقت کم میارمو به هیچ کاری که نمیرسم هیچ، تازه استرس اینم میگیرم که نکنه اگه وقتمو بذارم برای سرگرمیام به درسام نرسمو وقتم هدر بره.

او ادامه داد: تو مدرسه که بودیم هروقت از درسا خسته میشدیم یا مسئله ای برامون پیش میومد سعی می کردیم با مشاور و مربی پرورشیمون ارتباط داشته باشیمو مشورت کنیم، امّا الان هیچ راه ارتباطی نداریم.

حرف های شیوا که تمام شد با احسان، نوجوان دهه هشتادی گفت و گو کردم که این روز های پشت کنکورش، طعم کرونا به خود گرفته و فضای خسته نماینده ای را برای او به وجود آورده است. او از پدر و مادرش گفت که روی درس و مشق و رفتار های او بسیار حساس هستند و به گفته خودش مثل ذره بین عمل می نمایند.

با این صحبت احسان، پدرش لبخندی زد و ادامه داد: واقعیت اینه که به خاطر یکی یه دونه بودن احسان، منو مامانش خیلی روش حساس هستیم. بنده خدا مامانش علاوه بر کارای خونه و درس و مشق احسان، از مامان پیر من هم نگهداری می کنه که با اومدن کرونا واقعا کارش چندین برابر شده. البته منم یاریش می کنم، اما چون کار من یه جوریه که با اومدن کرونا تعطیل شد خود منم قوز بالا قوز شدم.

حرف های احسان و پدرش که تمام شد، مادر او با لبخند ملیحی که با صبوری همراه بود، گفت: من وظیفه زنانگی و مادرانگیم رو انجام میدم، اما مشکل اینه که احسان با وجود این که ماشاءالله دیگه مرد شده، امّا بازم تو این روزا، اون طور که باید و شاید با منو باباش همکاری نمی کنه و باری از دوش ما برنمیداره.

حرف خانم جوان که تمام شد احسان در ادامه گفت: تو این روزا، مشکل مامانو بابام با من اینه که چرا بیشتر وقتمو صرف گوشیو، فضای مجازی و پی اس می کنمو در حد انتظارشون درس نمی خونم. خودتون قضاوت کنین! من نه میتونم بیرون برم، نه میتونم دوستامو ببینم. حتی نمیتونم خونه فامیل برم. اگه این سرگرمیارو هم نداشته باشم که تو خونه می پوسم.

حضور مداوم بچه ها و نوجوانان در منزل را می توان از دیگر معضلات خانه نشینی در این روز های کرونایی مطرح کرد. به این دلیل که این دو گروه آسیب پذیر همچون عظیمسالان نیستند و به فضایی برای تحرک بیشتر احتیاج دارند؛ به طوری که شاید بتوانند خود را برای مدتی کوتاه با شرایط اجتناب ناپذیر کنونی وفق دهند، امّا خانه نشینی آن ها در طولانی مدت، خود را به شکل هایی، چون خشم، خستگی افراطی، دور شدن از وظایف اصلی خود و... نشان می دهند.

والدینی که این رفتار های فرزندانشان در گروه های سنی مختلف باعث نگرانی و اعتراضشان شده است و اغلب آن ها از حضور مداوم فرزندان خود در فضای مجازی و تغییر در سبک زندگی و عادات غذایی آن ها به شدت گلایه دارند و از طرف دیگر، فرزندان آن ها نیز به زیر ذره بین توجه والدین خود بودن معترض هستند تا جایی که عده ای از آن ها به صراحت اعلام می نمایند که به این موضوع احساس بدی دارند و مجبور هستند که احساسات ناخوشایند خود را به صورت خشم و بی حوصله گی و... بروز دهند.

این موارد, صرفا بخشی از مسائلی است که خانواده ها و فرزندان به ویژه بچه ها ونوجوانان در دوران قرنطینگی با آن روبرو هستند که اگر برای آن, چاره ای اندیشیده نگردد و این فرایند به همین شیوه ادامه پیدا کند, باید در دوران پسا کرونا شاهد شکل جدی تری از آن باشیم.

مهرداد ثابت, روانشناس در گفت وگو با خبرنگار ، در مورد دوران سخت قرنطینگی برای بچه ها و نوجوانان اظهار کرد: پژوهشگران زیادی ثابت نموده اند که تجارب استرس زا نه تنها کارکرد ایمنی سلولی در انسان ها را دچار اختلال می نماید بلکه اثرات معناداری بر سلامت می گذارند. از این رو, در میان یافته های حوزه روان شناسی, مطالعاتی وجود دارد که نشان می دهد استرس روانشناختی کوتاه مدت, نشانه های سرماخوردگی, عفونت آنفولانزا و کرونا را در انسان تشدید نموده و همچنین فراوری سیتوکائین را در واکنش به عفونت تنفسی مختل می نماید.

وی اعلام کرد: بعضی دیگر از پژوهشگران این حوزه نیز نشان داده اند که استرس مزمن اثرات قابل توجهی بر کاهش کارکرد ایمنی در انسان دارد. به طور مثال؛ استرس اجتماعی مداوم ناشی از تنهایی, سطح آنتی بادی های ویروس تبخال را در گردش خون افزایش می دهد که بر اخلال عملکرد ایمنی دلالت می نماید وهمچنین استرس مزمن ناشی از قرنطینه و مراقبت از بیماران مبتلا به کرونا, میزان فعالیت سلول های قاتل طبیعی را کاهش داده و تعداد دفعات و مدت بیماری را افزایش می دهد.

این روانشناس گفت: سایر تجارب استرسی طولانی مدت نظیر افزایش اختلافات زناشویی, افزایش مشاجرات والدین با بچه ها و نوجوانان, اوقات فراغت طولانی مدت و بدون برنامه نیز اثرات منفی مشابهی بر ایمنی و سلامتی می گذارند که این حاکی از نقش مهم عوامل روانشناختی و اجتماعی در حفاظت از سلامت جسم است.

ثابت ادامه داد: علی رغم تغییرات ایمنی نسبتا عظیمی که بدلیل ماندن در قرنطینه خانگی رخ می دهد, پس از رفع شدن شرایط قرنطینه, ظرف مدت چند هفته, این تغییرات بهبود پیدا می نمایند و پس از یک ماه, پاسخ های ایمنی آن ها تقریبا به حالت طبیعی نزدیک می گردد. امّا برخلاف این تغییرات موقتی, هنگامی که محیط پرورشی در سنین کودکی و نوجوانی دچار آشفتگی گردد, پیغامدهای متفاوت تری مشاهده می گردد.

این روانشناس اضافه نمود: شادابی, نشاط, آرامش روانی, تحرک و کوشش دانش آموزان می تواند پاسخ های ایمنی آن ها را افزایش دهد. در بعضی از خانواده ها, والدین بدون توجه به احتیاجها و خواسته های بچه ها و نوجوانان, برنامه ها را تنظیم می نمایند. این در حالی است که والدین باید با بچه ها صحبت نموده و نظراتشان را دریافت نمایند و با ارتباط موثر, یک زندگی لذت بخشی را برای خود و آن ها فراهم نمایند.

وی با اشاره به در معرض خطر بودن بچه ها و نوجوانان تاکید نمود: با توجه به حساسیت ویژه ای که این گروه آسیب پذیر دارند, استرس های ناشی از قرنطینگی باعث می گردد که آسیب های جدی ببینند و چنین تغییراتی حتی در شرایط پسا کرونا نیز پایدار خواهد ماند که دولت باید با برنامه ریزی برای کاهش مسائل مالی خانواده ها و فراهم آوردن شرایط بهره مندی بچه ها و نوجوانان از اوقات فراغت شان, شادمانی و لذت را به خانواده ها هدیه دهد و شرایط جدید را تبدیل به فرصت کند.

ثابت با بیان اینکه آموزش های آنلاین و دور بودن از فضای مدرسه و دوستان و تغییرات سبک زندگی بچه ها و نوجوانان به دلیل قرنطینگی ناشی از بحران کرونا گفت: استرس ناشی از آموزش های آنلاین (به ویژه مسائل اینترنت و آماده نبودن زیرساخت ها) , آماده شدن برای امتحانات و سپس امتحان دادن, فعالیت سلول های قاتل طبیعی و تکثیر لنفوسیت ها را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد و بیماری را تشدید می نماید چرا که استرس مزمن, اثرات قابل توجهی بر کاهش کارکرد ایمنی انسان دارد و از طرفی هم, دور بودن از فضای مدرسه و دوستان و یکنواختی چند ماهه فعالیت ها باعث شده که تغییراتی در سبک زندگی بچه ها و نوجوانان به وجود آید چرا که او نمی تواند مثل گذشته, مسافرت برود, کارهای دسته جمعی و گروهی انجام دهد که در این شرایط, خانواده ها باید به فکر فراهم کردن تفریحاتی چون مدیتیشن, بازی های گروهی, کتاب خوانی, ورزش و... برای فرزندان خود باشند که علاوه بر آن, کتاب درمانی, قصه درمانی, معنوی درمانی از جمله روش های درمانی بسیار مفیدی هستند که در سبک زندگی جدید می توانند بسیار یاری نماینده باشند.

این روانشناس در انتها گفت: برای کاهش اثرات ناشی از بحران کرونا باید به بچه ها اجازه صحبت کردن داد به طوری که اگر انتقادی نسبت به خانواده دارند به راحتی آن را مطرح نمایند. در صورتی که بچه ها تمایل به صحبت کردن با دوستان خود را دارند باید اجازه این کار را به آن ها دهیم که این ارتباط می تواند تلفنی یا به صورت مجازی باشد. به بچه ها باید اجازه مشارکت در برنامه های خانوادگی داده گردد و از طرفی دیگر باید حجم دروس آن ها کم گردد و امتحانات به صورت کیفی برگزار گردد تا دانش آموزان فرصت داشته باشند دروسی را که پیروز به کسب نمره مطلوب از آن نمی شوند را دوباره تکرار نمایند.

مسائل بحران خانه نشینی و قرنطینگی فقط مختص بچه ها و نوجوانان نیست چرا که عده ای از زوج ها را نیز با مسائلی همراه نموده است و این قصه تقریبا از اسفندماه با ورود کرونا به عنوان مهمان ناخوانده خانه های اغلب مردم دنیا شروع شد.

کرونا در آن روزها, پس از تولد در چین؛ به سرعت وارد کشور شد و شکل همه گیری به خود گرفت و بسیاری از مردم را در ایام قبل از عید و همچنین در روز های عید، خانه نشین کرد؛ به طوری که همانند شب و روز های عید های سال های گذشته، خبری از شور و رفت و آمد مردم در کوچه و خیابان ها نبود. همین خانه نشینی طولانی مدت، بهانه ای برای پیغامک وزارت بهداشت به منظور آگاهی بخشی هرچه بیشتر خانواده ها در آخرین روز های فروردین ماه شد؛ به طوری که مضمون آن، چنین بود: در صورت مشاهده یا مواجهه با موارد کودک آزاری، همسر آزاری در ایام کرونا، برای دریافت خدمات اجتماعی - روانی به صورت رایگان و شبانه روزی با شماره تلفن 123 و اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی کشور تماس بگیرید.

در روز های گذشته، زمزمه شروع فعالیت های سازمان ها و بعضی از اصناف و حتی بعضی از مراکز تفریحی - رفاهی، نقل محافل رسانه ها و مردم شد و همین موضوع کافی بود که بعضی تصور نمایند پیغام در خانه بمانیم در حال پاک شدن است.

این در حالی است که در همین شرایط شروع فعالیت ها، همچنان بر پیغام در خانه بمانیم تاکید می گردد؛ به طوری که حسن روحانی، رئیس جمهور در جلسه روز های گذشته روسای کمیته های تخصصی ستاد ملی مقابله با کرونا اظهار کرد: همکاری و همراهی مردم در رعایت پروتکل های بهداشتی مایه مباهات است که اگر همکاری مردم در کنار تمهیدات اتخاذ شده، همچنان تداوم پیدا کند، تا اندازه ای می توانیم نسبت به قطع زنجیره شیوع این بیماری امیدوار باشیم.

وی توضیح داد: اقدامات اجرا شده و ارزیابی ها نشان می دهد که به رغم آن که در جهت کنترل بیماری قرار داریم,، امّا اگر چنانچه سطح هشدار ها و هوشیاری مردم کاهش یابد، خدای نانموده ممکن است بیماری اوج بگیرد و در این شرایط, ناگزیر به احیاء مجدد محدودیت ها باشیم که البته امیدواریم مردم عزیز کماکان هشدار ها را جدی بگیرند و جز برای امور ضروری زندگی, از منزل خارج نشوند و به مسئولین در کنترل بیماری تا رسیدن به یک شرایط باثبات و قابل اطمینان یاری نمایند.

با ادامه فرایند گسترش ویروس کرونا و پاندمی (همه گیری) آن و اعلام قرنطینگی و محدودیت تردد ها در سراسر دنیا، چندی پیش, آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل هم در پیغامی ویدیویی نسبت به افزایش مهلک خشونت علیه زنان در جریان قرنطینه خانگی و تعطیلی های ناشی از شیوع ویروس کرونا هشدار داد و همین موضوع باعث شد که بعضی از کشور ها از افزایش آمار خشونت ها در دوران کرونایی پرده بردارند. به طوری که پلیس دو کشور فرانسه و چین اعلام کردند که این خشونت ها در کشورشان سه برابر شده است و این موضوع نیز دلیل عمده ای برای صف های طولانی متقاضیان طلاق ناشی از کووید 19 خواهد بود.

چندی پیش بود که بهزاد وحیدنیا، مدیر کل مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور هم از سه برابر شدن آمار اختلاف زوج ها در دوران قرنطینه اطلاع داد و تاکید نمود که میزان تماس های زوجین با شماره 1480 سامانه صدای مشاور بهزیستی به دلیل اختلافات خانوادگی ناشی از کرونا و دوران قرنطینه افزایش یافته است؛ تا جایی که رقم آن به صورت روزانه به چهار هزار تماس هم رسیده است.

تا قبل از ورود و هجوم کرونا، کار کردن، رفتن به مدرسه و دانشگاه، خرید کردن، مهمانی رفتن، اوقاتی را با دوستان سپری کردن، دل به طبیعت زدن که می توانست از یک بوستان محلی کوچک تا یک مجموعه گردشگری عظیم باشد و همچنین سفر کردن، همه در نقش آرام بخش هایی برای گروه سنی مختلف عمل می کردند، امّا شدت ورود کرونا و خانه نشینی های ناشی از آن به گونه ای بود که خود، دلیل مبرهن دامن زدن به اختلافات خانوادگی شدند.

یکی از مهم ترین مسائل قرنطینگی در این دوران، مسائل مالی است که تمامی نگرانی ها و فشار های متاثر از آن، خود را به شکل مشاجره و اختلافات بروز می دهند؛ چرا که شرایط اغلب خانواده ها به گونه ای است که به شرایط هشدار نزدیک شده و به دلیل بلاتکلیفی شرایط شغل های آن ها، سفره شان هنوز خالی است. البته در این میان، افرادی هستند که به دلیل در هاله ای از ابهام پنداشتن آینده شغلی خود و برای گریختن از آن و آوردن لقمه نانی در سفره، حصر خانگی خود را می شنمایند و از خانه خارج می شوند تا قدری از فشار های روانی متاثر از این بحران های مالی را کم نمایند.

به حداقل یا به صفر رسیدن رفت و آمد ها در این روزگار کرونایی هم از دیگر مسائل قرنطینگی است که زوج ها را مجبور به فاصله دریافت از والدین و عظیمان خود نموده است که علاوه بر دلتنگی هایی که با خود به همراه دارد، باعث شده است در صورت بروز اندک مشاجره ای میان زوج ها, آن ها عرصه را به خود تنگ ببینند و نتوانند این مشاجرات خود را آن گونه که باید حل و فصل نمایند.

جعفر بای، جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در ادامه, در گفت وگو با خبرنگار ، در رابطه با شیوع ویروس کرونا و مسائل ناشی از آن اظهار کرد: کرونا، بیرحمانه با حضور منحوس خود، شرایط زندگی را با دشواری هایی همراه نموده است چرا که افراد محکوم به ماندن در خانه و قرنطینگی شده اند و این سبک زندگی آثار و عوارض فراوانی را به همراه دارد که در افراد گوناگون متفاوت است.

وی، ترس از تنهایی، بیقراری، سردرگمی، بی تابی، یاس و ناامیدی، نگرانی از وضع موجود، هراس از آینده، وحشت از وقوع اتفاقات بد، دلتنگی به خاطر محدودیت های مکانی، اضطراب و ناراحتی های ناشی از شنیدن اخبار منفی، تشویش روحی و روانی ناشی از احساس خطرات جانی، حس شدید تهدید شوندگی, افسردگی به خاطر تکرار و یکنواختی محیط و دغدغه و نگرانی های افراد نسبت به خود و اطرافیان را بعضی از پیغامد های منفی ویروس کرونا مطرح کرد که زندگی افراد را با خطر ات جدی روبرو نموده است.

این جامعه شناس اعلام کرد: نوع برخورد افراد با این ویروس متفاوت است. گروهی به دلیل بالا بودن آستانه تحمل خود، این مسائل را حل می نمایند. عده ای دیگر, علیرغم این که با این شرایط به مشکل برخورده اند اما کوشش می نمایند که با تغییرات محیطی و پیرامونی به سازگاری برسند.

گروه سوم, با وجود این که برای رفع کردن مسائل درونی خود نمی توانند محیط را تغییر دهند، اما با تغییرات خود به آرامش می رسند و در این میان هم, هستند افرادی که با تغییر خود و محیط, بر مسائل فائق می آیند. اما نکته حائز توجه, افرادی هستند که در چنین شرایطی با مسائل زیادی روبرو می شوند که باید آن ها را جدی گرفت و به آن ها یاری کرد.

بای در ادامه به ارائه راه چاره هایی برای رفع شدن این مسائل قرنطینگی پرداخت و توضیح داد: سرکوب خواسته های نفسانی, عقب نشینی از مواضع به نفع شرایط تحمیلی، سازش با شرایط جدید، تغییر در برنامه های گذشته و تدوین برنامه هایی متناسب با شرایط جدید، ذائقه سازی با شرایط موجود، قیام علیه خواسته های منفی و خود, تجلی کردن احتیاج های جدید، تمرین و ممارست حالات روحی و روانی متناسب با شرایط کنونی، روحیه سازی و روحیه دهی، تثبیت پایه های شخصیتی خود، پرهیز از ترس و کنار گذاشتن حساسیت, برگزاری جلسات خانوادگی و تبادل نظر های چند جانبه, بعضی از کارهایی است که افراد باید در این شرایط کنونی انجام دهند.

این جامعه شناس در انتها با اشاره به دوران پسا کرونا اضافه نمود: در پسا کرونا جامعه متفاوتی خواهیم داشت و با تغییرات چشمگیر و همه جانبه ای روبرو خواهیم بود. آداب و رسوم و نوع معاشرت و رفتار ها متفاوت خواهد شد که این تغییرات در آن دوران, یاری های سازمان های مربوطه را می طلبد. از این رو, آن ها باید از الان میزبان و آماده این تغییرات باشند تا بتوانند در آن موقع, مدیریت لازم را انجام دهند تا این تغییرات پسا کرونایی باعث ناهماهنگی و عدم همکاری ها و مسائل متعددی نگردد و در عوض, همبستگی و اتحاد اجتماعی حاصل گردد.

این ها فقط بخشی از مسائل عدیده خانواده ها در دوران خانه نشینی است که والدین و مسئولان ذیربط باید این موضوع را جدی گرفته و هرچه زودتر برنامه هایی را برای این روز ها و دوران پساکرونایی در دستور کار خود قرار دهند.

گزارش از فاطمه میرزایی دخت