یادداشت مجید کمالو مدیر سرمایه گذاری صندوق مالی توسعه تکنولوژی ایران در خصوص گزارش سال کافه بازار - گیگابلاگ

• در این گزارش شرایط صنعت بازی های موبایل به تفکیک تشریح شده است. بازی های فروشنده در حالی که تنها 19٪ از کل فروشنده های بازار را تشکیل می دهند توانسته اند 36٪ از کل درآمد را از آن خود کنند. از طرفی کاربران بازار بیش از 670 میلیون بار بازی ها را دانلود یا بروزرسانی کرده اند. با توجه به این حجم از بازار، شما چه تهدیدها و فرصت هایی را در این صنعت می بینید و بر اساس چه معیارهایی در مورد ورود به این صنعت تصمیم می گیرید؟

صنعت بازی ایران یک صنعت نوپا و رو به رشد است و این مهم ترین فرصت برای فعالان بازی هاست. جمعیت جوان ایران، هزینه پایین تولید بازی در ایران به نسبت سایر کشورها، به دلیل هزینه های پایین تر نیروی انسانی، بازار کشورهای همسایه و هم فرهنگ ما، بومی بودن بازی هایی که با شرایط گروه سنی مختلف جامعه تطابق داشته باشد همگی از فرصت های این صنعت هستند و درصد اشاره شده از کل درآمد نیز بالاتر خواهد رفت، به احتمال زیاد این رویه که 19 درصد از فروشنده ها توانسته اند 36 درصد از کل درآمد را به خود اختصاص دهند ادامه خواهد داشت و این هم یک فرصت برای این صنعت است چرا که فروشنده های با کیفیت پایین تر به تدریج از بازار حذف خواهند شد و این به تقویت بازار و بهتر شدن شرایط فروشنده های با کیفیت کمک خواهد کرد. از طرفی کار سرمایه گذاران برای انتخاب راحت تر خواهد شد.

اما در مقابل این فرصت ها، تهدیدهایی هم برای این بازار نوپا و رو به رشد وجود دارد. اگر دقت کرده باشیم عمده بازی ها یک طول عمر تعیین دارند و کمتر بازی را پیدا می کنیم که سالیان طولانی کاربران خود را حفظ کرده باشد مگر اینکه بطور دائم نسخه های جدید با قابلیت های بهتر و کیفیت بالاتر را ارائه کند در غیر این صورت، محکوم به حذف از بازار خواهد شد؛ در نتیجه تیم نوآوری و توسعه دهنده هر بازی، باید رویکرد فعالی داشته باشد و مدام به توسعه و تولید نسخه های جدیدتر فکر کند. طبیعتا تغییر تکنولوژی نیز یکی دیگر از تهدیدهای این صنعت است و بقا در این صنعت ب شدت وابسته به تکنولوژی و به روز بودن تیم توسعه دهنده خواهد بود؛ در نتیجه چالش نیروی انسانی با کیفیت و مهارت بالا و حفظ و نگهداشت آن، از دیگر تهدیدهایی است که می توان برای این حوزه متصور شد. همه موارد اشاره شده در فرصت ها و تهدیدها، مواردی هستند که مورد توجه سرمایه گذاران برای تصمیم گیری خواهند بود.

• در سال گذشته بیش از هر زمان دیگری کسب وکارهای آنلاین تحت تاثیر تصمیمات و اقدامات حاکمیتی مانند قطعی اینترنت یا اجبار رمز دوم پویا بودند. فرایند تاثیر این اقدامات روی رفتار کاربران موبایل ایران در گزارش سال 98 کافه بازار را چگونه تحلیل می کنید و به نظرتان چه بازخورهای می توان بر اساس این گزارش به سیاست گذاران داد؟

همانطور که اشاره شده سال 98 سال بسیار سختی برای اکوسیستم بود و قطعی اینترنت یکی از بدترین اتفاقاتی بود که می توانست برای اکوسیستم استارتاپی رقم بخورد. متاسفانه سیاست گذاران عمده تصمیمات مهم را در فضا و اتاق های در بسته می گیرند و به ندرت پیش می آید که در سیاست گذاری های کلان، شرایط کسب و کارها در نظر گرفته شود یا حداقل کننده ای از صنوف این کسب و کارها در این تصمیم گیری ها دخالت داشته باشد. بزرگترین آسیب این تصمیمات برای بخش خصوصی و فعالان اقتصادی خواهد بود و به صورت زنجیره، به کل جامعه تعمیم داده خواهد شد. امنیت سرمایه گذاری در چنین فضایی به شدت کاهش خواهد یافت و سال 98 برای سرمایه گذاران ریسک های بسیار بالا و غیرقابل پیش بینی را داشت و این باعث احتیاط بیشتر سرمایه گذاران خواهد شد. بالا رفتن نرخ بیکاری، سرخوردگی و مهاجرت نخبگان و کوچک شدن اقتصاد از دیگر آسیب های این چنین تصمیمات و اتفاقات در سال 98 بود.

• گزارش کافه بازار نشان می دهد برخی از استان های کشور با وجود داشتن تعداد زیاد تیم های توسعه دهنده و همینطور بازی ها و برنامه های فعال، سهم ناچیزی از درآمد را در مقابل توسعه دهنده های تهران به خود اختصاص داده اند. تحلیل شما از علت این تفاوت چیست؟ آیا توزیع سرمایه بر اساس ظرفیت های جغرافیای می تواند تاثیری در رشد استان های دیگر داشته باشد یا تاثیر عوامل دیگری مانند آموزش، حمایت های حاکمیتی و توسعه اکوسیستم های محلی را بیشتر از جریان سرمایه گذاری می دانید؟

توسعه سرمایه گذاری در شهرستان ها به تنهایی نمی تواند منجر به رشد اکوسیستم های محلی و استانی شود. سرمایه گذاری فقط یک آیتم است و شاخص های دیگری از جمله انباشت دانش و تخصص، نیروی خبره، بازار مصرف، فرصت های جایگزین برای کارآفرینی، امکانات آموزشی و مباحث فرهنگی در شکل گیری اکوسیستم های محلی تاثیرگذار هستند. نباید به تنهایی از سرمایه گذار و بخش خصوصی انتظار این را داشته باشیم که به شکل گیری جریان های محلی و استانی کمک کنند و بخش عمده این وظیفه به دوش دولت و حاکمیت خواهد بود. در حال حاضر بستر مناسبی برای شکل گیری اکوسیستم های محلی وجود ندارد و وقتی به استان های دیگر توجه می کنیم متوجه می شویم که چندین قدم از تهران عقب تر هستند در حالیکه نیروی خبره و با استعداد زیادی دارند اما همان نیروها در شهر خود فعالیت نمی کنند و برای کار و خلق آینده ی خود به تهران مهاجرت می کنند. شاید نباید اصراری به شکل گیری یک اکوسیستم همگن استارتاپی در کل کشور داشته باشیم و تمرکز هر استان بر مزیت های محلی و منطقه ای، بازدهی بهتری برای کشور داشته باشد و این نیازمند یک سیاست گذاری کلان از سمت حاکمیت است. به نظر من شکل نگرفتن یک اکوسیستم در منطقه یا استان از شکل گیری غلط آن بهتر است لذا با استراتژی دقیق و برنامه ریزی بلند مدت و با تمرکز بر مزیت های محلی و منطقه ایی، می توان نسبت به شکل گیری صحیح فضای نوآوری و استارتاپی در استان ها و شهرستان ها اقدام کرد که عمده وظیفه آن به دوش سیاست گذاران و حاکمیت است و سایر عوامل از جمله سرمایه گذاری و جوشش درونی به طبع آن شکل خواهد گرفت.