ضرورت تعامل بین سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و دانشگاه فرهنگیان نقد و بررسی شد - گیگابلاگ

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، در ابتدای جلسه، حسن ملکی، رئیس سازمان پژوهش، بر لزوم افزایش تعامل بین سازمان و دانشگاه فرهنگیان تأکید کرد و گفت: امیدوارم شاهد روابط بهتری بین سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و دانشگاه فرهنگیان باشیم زیرا این امر می تواند به بهبود برنامه ها و در نهایت توانمندسازی معلمان بیانجامد.

وی تعامل بیشتر را عامل افزایش کیفیت دانست و اظهار کرد: به نظرم باید تبادل نظر به شکل مستمر، بین سازمان پژوهش و دانشگاه فرهنگیان وجود داشته باشد زیرا به واسطه این امر، امکان کیفیت بخشیدن بین برنامه های درسی و دانشگاه فرهنگیان افزایش می یابد و هماهنگی ها به شکل بهتری انجام خواهد گرفت. در واقع فرایند ارتباطی بهتر بین این دو بخش، باعث می شود که دانش آموزان ما بتوانند نتایج بهتری را دریافت کنند، زیرا برنامه های درسی و تربیت معلمان به صورت ذاتی، به یکدیگر متصل هستند لذا این دو بخش در نظام تعلیم و تربیت ما غیرقابل جدایی به شمار می فرایند.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی شرح داد: یکی از الزاماتی که برای برنامه درسی، به صورت ذاتی و سرشتی وجود دارد، مبحث صلاحیت معلمان است بنابراین زمانی که از معلم صحبت می شود، به طور طبیعی برنامه درسی که وجه دیگر این بخش است، به فکر متبادر می شود لذا این جلسات با تمرکز بر این موضوعات و افزایش تعامل و ارتباط بین سازمان پژوهش و دانشگاه فرهنگیان برگزار می شود البته پیش از این جلسات دیگری نیز در این راستا برگزار می شد. در ادامه و طی جلسات این دوره نیز، تفاهم نامه ای برای افزایش ارتباط بین دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی نوشته شده، موارد بسیاری در آن مد نظر قرار گرفته است.

ملکی ادامه داد: در جلسه پیش رو ما باید درباره ضروری ترین محورهای این تفاهم نامه، که همان مبحث هماهنگی بین برنامه های درسی و معلمان است، به بحث و تبادل نظر بپردازیم.

وی افزود: همه ما با یک واقعیت مشترک روبه رو هستیم و آن اجرای مطلوب برنامه های درسی در مدارس است. در این راستا، بدیهی است که هر میزان که برنامه های درسی مطلوب تدوین شوند، نیاز به معلمان زبده برای تدریس دارند لذا اگر در زمان اجرای یک برنامه درسی مطلوب، معلمانی که به کار تدریس مشغول هستند، به درستی وارد مبحث نشوند، زحمات همه ما بی نتیجه باقی خواهد ماند بنابراین باید بر روی این نکته تمرکزی جدی داشته باشیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی اعلام نمود: روشن است، برای رسیدن به مقصود که همان تدریس درست برنامه های درسی است، باید یک سری کارهای کوتاه مدت را مانند برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی دنبال کنیم. بدیهی است که در ادامه کار نیز، ما به یک برنامه اصیل و بلندمدت نیاز داریم تا به صورت اشتراکی بر روی آن اقدام شود. این برنامه مربوط به تربیت معلمان است تا بتوانیم افرادی تربیت کنیم که صلاحیت لازم را برای تدریس برنامه های درسی داشته باشند. در واقع درون این فرایند معلمان ابتدا برای این منظور آماده می شوند، و در نهایت درون دوره ابتدایی یا ماز طریقه تدریس خواهند کرد.

لزوم هماهنگی برنامه های درسی با آموزش معلمان

ملکی بر لزوم هماهنگی برنامه های درسی با آموزش معلمان تأکید کرد و گفت: روشن است که برنامه هایی که معلمان، بر اساس آن آماده می شوند، باید با برنامه های درسی دانش آموزان که در سازمان پژوهش و از طریق گروه های پژوهشی و برنامه ریزی درسی طراحی، تدوین و تألیف می شود، هماهنگی داشته باشد اما آنچه که این کار را ضروری تر می کند، مدار تحولی است که در سازمان پژوهش آغاز شده و در میانه راه قرار گرفته است.

وی بیان نمود: همان طور که می دانید، طی این مدت، راهنماهای برنامه درسی در زمینه های مختلف و از طریق گروه های پژوهش و برنامه ریزی درسی اجرا شدند. در ادامه راستا و به لطف خداوند، ما توانستیم راهنماهای برنامه درسی را که به تعبیری نقشه عمل و راه هستند، مبتنی بر تحول و بر پایه اسناد تحولی، تولید کردیم و سپس نسخه های نهایی را برای شورای عالی آموزش پرورش ارسال کردیم. بنابراین همانطور که می دانید، برنامه اصلی ما، برای سال های پیش رو یعنی از سال 1401 به بعد آغاز می شود، و جایگزین سازی بسته های تربیتی به جای متن درسی، به عنوان یک رویکرد اثر گذار و جدی، آغاز خواهد شد.

ملکی اعلام نمود: بر همین مبنا، این برنامه ها، محتواها و رویکردهایی که در دانشگاه فرهنگیان دنبال می شود، باید دارای یک هماهنگی با سازمان پژوهش باشد زیرا ما امروز به سمت برنامه محوری حرکت می کنیم و سعی داریم که برنامه درسی را جایگزین کتاب متنی صرف کنیم البته کتاب هرگز قابل حذف نیست اما از آنجایی که موضوع کتاب این گونه به مصلحت نیست، از جایگاه آن کاسته خواهد شد.

وی افزود: بدیهی است که در دنیای امروز، کتاب نمی تواند تنها ماده آموزشی موجود باشد و این برداشت را ایجاد کند که آنچه در کتاب وجود دارد، دانش مآغاز است و سایر دانش ها، بی ارزش و کم بها هستند. لذا این نگاه، قابل قبول نیست و ما باید فضای یادگیری را به سمتی فراتر از کتاب درسی سوق دهیم و به سمت گستردگی فضای آموزشی حرکت کنیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تأکید کرد: روشن است که در موقعیت کنونی، ارتباط سازمان پژوهش با دانشگاه فرهنگیان، باید بیش از پیش شود تا بتوانیم این مقصود مشترک یعنی اجرای مطلوب و کارآمد برنامه های درسی در مدارس را به شکل درست دنبال کنیم و از طریق معلمانی که آماده تدریس می شوند، به این مقصود دست پیدا کنیم. در واقع تلاش جدی ما این است که در جلسات پیش رو به یک تعامل مؤثر دست پیدا کرده و آن را به عنوان محور اصلی تفاهم نامه قرار دهیم.

حسین خنیفر، رئیس دانشگاه فرهنگیان نیز با اشاره به حضور قبلی خودش در سازمان پژوهش در جلسه ای تحت عنوان مجلات رشد بیان داشت: خوشحالم که به کانونی ترین مرکز پژوهش و برنامه ریزی آمده ام که شخصی مانند دکتر ملکی در رأس آن قرار دارند، در دنیای امروز برنامه درسی دارای 5 ویژگی مهم شامل دروس شوندگی مداوم، انعطاف پذیری، دارای امور تخصصی، ناظر به تحولات زمان و شناور بودن است که باید به یکایک آنها توجه کنیم. امروز دانشگاه فرهنگیان، بیش از 92 هزار دانشجو پیوسته دارد و با پذیرش حدود 70 هزار نفر مهارت آموز، مرز 132 هزار نفر را هم طی می کند. نیاز آموزش و پرورش هم 197 تا 208 هزار نفر می باشد و پیش بینی ما حل این مسئله در افق 1403 - 1402 است. این مشکل مزمنی بود که ما ادعا کردیم آن را در این زمان رفع می کنیم.

اهمیت برنامه ریزی درسی و توجه به اهداف آینده

وی در خصوص اهمیت سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و لزوم توجه و برنامه ریزی طولانی مدت و هدفمند برای آینده ادامه داد: اولین نکته ای که در دانشگاه فرهنگیان در پی رفع آن بودیم تکمیل ظرفیت های خالی بود که با ورود دانشجویان نو آن را تکمیل کردیم، نکته دیگر توسعه و معرفی دانشگاه بود که با حدود 9 هزار نفر از نفرات برتر کنکور به دانشگاه ما آمدند اما از همه اینها مهم تر برنامه درسی است؛ ما اکنون 50 برنامه درسی در دانشگاه فرهنگیان داریم که تعدادی از آن ها، پیوست تولیدی و تعدادی دیگر پیوست بازنگری است و باید به آن توجه جدی شود.

رئیس دانشگاه فرهنگیان گفت: انتظار ما این است که در تصویب برنامه های درسی که به سازمان پژوهش ارسال کرده ایم، تسریع شود. اکنون در سال 1401-1400 طبق آخرین آمار شرایط برنامه های درسی که ارائه شده 18 برنامه درسی داریم که یا بازنگری هستند یا مصوب و امیدواریم در بازنگری دور دوم در برنامه ریزی کارشناسی 6 مورد به سازمان پژوهش ارائه شده، در پاسخ دادن به آن تسریع شود.

کرمی، رئیس گروه برنامه ریزی دانشگاه فرهنگیان نیز در ادامه گفت: در خصوص برنامه درسی کارشناسی ارشد، باید عرض کنم که تا به امروز 21 برنامه مورد تولید و بازنگری قرار گرفته است. 10 مورد از برنامه های تولیدی نیز، از نمونه هایی هستند که در گروه هماهنگی مصوب شده و ما ملزم به تولید هستیم. هم اکنون نیز بالغ بر 11 برنامه بازنگری و 13 برنامه درسی، در دوره کارشناسی ارشد، در حال اجرا و انجام است.

عطاران، مسئول بازنگری برنامه های درسی نیز در ادامه جلسه بیان نمود: در سال 1395 بازنگری دوره اول و در سال 1397، ما بازنگری دوره دوم را داشتیم، که با توجه به مصوبه و ابلاغیه گروه هماهنگی، تا به امروز 10 برنامه تولیدی در پی داشته است.

وی افزود: در این راستا و از همان ابتدا، ما اعضا را به گونه ای تقسیم کردیم که هر کارگروه در درون خود 5 یا 6 عضو اصلی شامل اساتید دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه مادر و کنندگان سازمان پژوهش داشته باشد.

سمیعی از معاونت آموزشی دانشگاه فرهنگیان نیز، مدرسه را یکی از مهم ترین نهادهای جامعه خواند و گفت: مدرسه مهم ترین نهادی است که خروجی آموزش و پرورش در آنجا بازخورد پیدا می کند لذا با توجه به اینکه سازمان پژوهش و دانشگاه فرهنگیان جزء مؤثرترین سازمان ها، در این نهاد هستند، ما باید تلاش کنیم این ارتباط را از شکل غیرساختاری و غیرتشکیلاتی به سمت ساختار تشکیلاتی و نظام مند سوق دهیم.

علی محبی، معاون برنامه ریزی درسی و تولید بسته های تربیت و یادگیری گفت: محور اصلی تعلیم و تربیت خارج از آن چارچوب عناصر برنامه درسی، دانش آموز، معلم و مدرسه و برنامه است. اگر در این چارچوب تربیتی ساختارمند برای هریک از اجزا صورت نگیرد به طور مثال معلمی تربیت شود که شناختی از برنامه درسی نداشته باشد و یا برنامه درسی تدوین شود بدون در نظر گرفتن معلم توانمند برای اجرای آن، بدین ترتیب آن هدف هیچ گاه محقق نخواهد شد.لازم است که ارتباط و هماهنگی سازمانی وجود داشت.

وی افزود: لذا پیشنهاد می کنم که علاوه بر به روز رسانی آن تفاهم نامه که با دانشگاه فرهنگیان داریم؛ برای عملیاتی کردن محوری که این جلسه برای آن تشکیل شده است، باید یک الگوی تعامل و ارتباط اثربخش و ساختارمند و چابک داشته باشیم که زمینه ها و فرایند این تعامل در آن ذکر شده باشد. حتی در این الگو پاسخگویی و بازخورد این تعامل به مسئولان این دو دستگاه ارائه شود و خروجی آن را ببینیم. در دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش همگان به این ارتباط مستمر اعتقاد دارند اما این تعامل ساختارمند و هدفمند نیست و در جلسات شما افرادی به کنندگی از سازمان پژوهش شرکت می کنند که حضورشان به لحاظ ساختاری و سازمانی نیست بلکه ارتباط شخصی است در حالی که ما در ارتباط با حوزه های علمیه این ارتباط ساختاری را با معرفی رسمی کننده داریم.

در ادامه دکتر معصومه نجفی پازوکی مدیرکل تألیف کتاب های آموزش عمومی و ماز طریقه نظری افزود: در یک دوره آموزشی که مدرسی آن را بر عهده داشتم دیدم که تنها تعدادی از معلمان جوان تر با مباحث ارائه شده از طریق بنده ارتباط گرفتند و بعد از صحبت با آنها متوجه شدم که به تازگی در دانشگاه فرهنگیان آموزش دیده اند و به نظرم آموزش خوب در دانشگاه فرهنگیان می تواند سبب شود که در آینده معلمانی آموزش دیده و آگاه در زمینه برنامه درسی و محتواهای سازمان پژوهش را داشته باشیم.

رامین نوظهوری، مشاور سازمان پژوهش نیز در این جلسه گفت: تلاش ما این است که بدانیم برای تعامل بهتر، ایجاد مکانیزم ارتباطی، به چه شکلی بهتر و سودمندتر است لذا ما باید در این راستا بتوانیم ساز و کار قانونی و حقوقی را نیز تعیین کنیم تا سامانه ارتباطی بین دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش، به شکل مؤثرتری برقرار شود.

در پایان جلسه ملکی در جمع بندی این نشست مشترک بر لزوم برقراری ارتباط مؤثرتر و مستمر با دانشگاه فرهنگیان تأکید کرد و گفت: لازم است این ارتباطات بدون وقفه طولانی و با مدیریت مطلوب بین دو نهاد مهم مانند دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش برگزار شود و مکاتبات اجرا شده هر چه سریع تر پاسخ داده شود تا کاری روی زمین نماند.

پیشنهاد برگزاری جلسه مشترک ماهیانه بین سازمان پژوهش و دانشگاه فرهنگیان نیز در این جلسه مطرح شد که قرار شد معاونت آموزشی دانشگاه و دکتر علی محبی معاون سازمان پژوهش مسئولیت این بخش را بر عهده داشته باشد و در صورت نیاز بقیه امورات را ساماندهی کنند.