چند سناریو درباره آینده لبنان - گیگابلاگ

به گزارش خبرنگاران، در روز های گذشته تعدادی از نمایندگان مجلس و وزرای دولت دیاب در اعتراض به انفجار بیروت استعفای خود را بیان کردند. تا بعد از ظهر روز دوشنبه این استعفاها، منجر به انحلال مجلس یا سقوط دولت نشد. چراکه تا اواخر روز دوشنبه، چهار وزیر از کابینه استعفا نموده بودند. اما فرایند تحولات به گونه بود که نخست وزیر را به اعلام استعفای دولت سوق داد. حسان دیاب نهایتا با ایراد یک سخنرانی، استعفای کل دولت خود را بیان کرد.

لحظاتی قبل از اعلام رسمی استعفای دولت دیاب، حمد حسن، وزیر بهداشت این دولت، بیان کرد که کابینه دیاب در پاسخ به مطالبه ملت، استعفا کرد.

استعفای دیاب، که به دلیل فقدان اجماع درباره دولت وی با چالش های زیادی روبرو بود، اقدام غیرمنتظره ای نبود. حتی قبل از انفجار بیروت که آخرین ضربه به کابینه او بود، بعضی درباره احتمال سقوط کابینه وی برآورد نموده بودند. چرا که لبنان با بحران کم سابقه اقتصادی و اقتصادی روبرو بود که دولت دیاب نتوانست آن را به وسیله جلب یاری های خارجی حل و فصل کند. مذاکرات دولت دیاب با نهاد های اقتصادی بین المللی درباره یک وام چند میلیارد دلاری به بن بست رسیده بود، چون این وام به انجام اصلاحاتی در سیستم سیاسی و اقتصادی لبنان مشروط شد.

بعد از انفجار بیروت که به همبستگی گسترده بین المللی با لبنان منجر شد، شروط یاری به لبنان ادامه پیدا کرد. به نحوی که در کنفرانس اخیری که به همت رئیس جمهور فرانسه برای یاری به لبنان برگزار گردید، کشور های گوناگون صد ها میلیون دلار وعده یاری دادند، اما تحویل این یاری ها به انجام اصلاحات در نظام سیاسی و اقتصادی لبنان منوط شد. ایمانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، که اندکی بعد از انفجار بندر بیروت راهی لبنان شد، به صراحت به این نکته اشاره نمود و حتی به سران لبنان تا سپتامبر مهلت داد که اصلاحات انجام دهند. در غیر این صورت، خود ماکرون انجام اصلاحات در لبنان را به عهده خواهد گرفت.

به هر حال، صرفنظر از اینکه پشت پرده استعفای دولت دیاب چه بوده است، حالا این دولت بخشی از گذشته شده و لبنان وارد مرحله حساس و پرخطر دیگری شده است. اینکه بعد از استعفای کابینه دیاب چه اتفاقی رخ خواهد داد، هنوز به طور واضح معلوم نیست. بعضی محافل رسانه ای چند ساعت قبل از استعفای دیاب، از جایگزین وی سخن گفتند. این محافل، نام نواف سلام، دیپلمات لبنانی، را به عنوان نخست وزیر بعدی مطرح کردند.

انفجار بیروت ضربه اقتصادی سهمگینی به دولت لبنان زد.

اما درباره آینده لبنان چند سناریو مطرح شده است. سناریوی اول این است که گروه های سیاسی لبنان، اختلافات سیاسی را کنار گذاشته و دولت جدیدی با حضور همه بازیگران کلیدی تشکیل دهند. قاعدتا حامیان دولت دیاب از این سناریو حمایت می نمایند. چرا که آن ها دنبال برقراری ثبات و جلوگیری از فروپاشی اقتصادی و سیاسی کشور هستند. آنها، مایل بودند که دیاب این ماموریت را انجام دهد، اما شرایط به گونه ای رقم خورد که هیچ راهی برای استمرار دولت دیاب باقی نماند.

اما سناریوی دیگری نیز مطرح شده که تبعات مبهمی برای لبنان خواهد داشت و احتمالا در کوتاه مدت به بی ثباتی در این کشور دامن خواهد شد و آن، انحلال مجلس و برگزاری انتخابات زودهنگام است. بعضی محافل سیاسی لبنان، این سناریو را راهی برای برون رفت از بحران می دانند.

اما مشکل این است که چنین سناریویی ممکن است با کوشش ها برای مقابله با حزب الله و خلع سلاح آن نیز همراه گردد. بعضی ناظران بر این باور هستند که ریشه تحولات سریع لبنان در تکاپوی کشور های غربی و متحدان منطقه ای شان برای خلع سلاح حزب الله نهفته است. به عبارت دیگر، این تحولات ممکن است با هدف تضعیف و خلع سلاح حزب الله اتفاق افتاده باشد. اگر این دیدگاه درست باشد، به این معنا خواهد بود که هر دولتی که بدون برگزاری انتخابات زودهنگام سرکار بیاید، در جلب یاری های اقتصادی بین المللی ناکام خواهد ماند، چرا که می توان از همین الان حدس زد که حزب الله در آن نفوذ خواهد داشت.

اما برگزاری انتخابات زودهنگام نیز مخاطراتی دارد. چنین انتخاباتی ممکن است به تغییر آرایش نیرو های سیاسی در مجلس و به تبع آن در دولت منجر گردد. بعضی حتی معتقدند که بعد از برگزاری انتخابات زودهنگام ممکن است میشیل عون، رئیس جمهور لبنان، و دامادش جبران باسیل، نیز نفوذشان را از دست بدهند. در نتیجه، نیرو هایی که نفوذ خود را در معرض خطر می ببینند، ممکن است راه چاره های دیگری غیر از برگزاری انتخابات زودهنگام را پیشنهاد نمایند که البته با توجه به اقتصاد وارداتی لبنان و اصرار آمریکا به خلع سلاح حزب الله چنین پیشنهاد هایی بعید است به جایی برسند.

در حالی که اوضاع لبنان به سرعت به سمت فروپاشی اقتصادی و سیاسی پیش می رود، سران احزاب و طوایف لبنان هیچگونه تمایلی برای ائتلاف و اتحاد با یکدیگر برای غلبه بران بحران های چندوجهی فعلی نشان نمی دهند. در چنین شرایطی، بحران ها ممکن است شکاف ها میان گروه های سیاسی را عمیق تر کند.

بیشتر بخوانید:

دومینوی استعفا در لبنان

انفجار بیروت چه تبعاتی برای لبنان خواهد داشت؟

حزب الله به عنوان یک بازیگر کلیدی در لبنان، تا حدود زیادی خویشتنداری نموده و برای حفظ ثبات کوشش نموده است. اما رقبای آن، کوشش های مشابهی انجام نمی دهند. در سایه چنین شرایطی، بعضی ناظران بر این باور هستند که آمریکا و متحدان منطقه ای اش ممکن است تحولات را به سمت وقوع درگیری داخلی میان حزب الله و بعضی نیرو های سیاسی دیگر سوق دهند تا از این طریق حزب الله را در برابر افکار عمومی قرار دهند و نهایتا آن را تضعیف و خلع سلاح نمایند.

به همین دلیل، این گمانه مطرح شده که آمریکا و متحدانش دنبال سقوط دولت دیاب و سپردن اداره لبنان به ارتش این کشور هستند تا بدین نحو نوعی قیمومت بین المللی بر لبنان اعمال نمایند و این شرایط را تا زمان خلع سلاح حزب الله ادامه دهند.

به هر حال، با استعفای حسان دیاب، لبنان وارد مرحله جدیدی شد که شاید بارزترین مشخصه آن، کوشش بعضی نیرو ها برای مختل کردن توازن سیاسی سابق است. اما باید منتظر ماند و دید که بازیگران کلیدی لبنان چگونه مانع این اختلال خواهند شد.

راوه بلاگ: راوه بلاگ | با مجله صنعتی راوه همراه باشید